Współistnienie gatunków w jednym środowisku sprawia że zachodzą interakcje wilków z innymi gatunkami. Oznacza to zwierzęta wchodzą ze sobą w różnego rodzaju kontakty.
Jeżeli jakieś zwierzę nie jest posiłkiem dla wilka to może być rywalem lub partnerem do współpracy (to ostatnie jest najrzadsze). Może też dojść do współżycia, ale tylko z innymi przedstawicielami rodzaju canis (np. kojot lub pies).
W kolejnych akapitach będą opisane przykłady tego jakie są interakcje wilków z innymi zwierzętami.
Opisane interakcje dotyczą zwierząt z Europy, krajów byłego ZSRR, Chin, Kanady i USA.
Rywalizacja, symbioza, a nawet... hybrydyzacja.
Jak wyglądają interakcje wilków z innymi gatunkami ? Z którymi zwierzętami współpracują, a z którymi walczą ? jakie hybrydy powstają ?
Kruki (Corvus corax) - przyjaciele wilków ?
Dieta tych ptaków to nie tylko ziarna, ale też padlina. Te latające stworzenia w niektórych częściach globu uznawane za mądre możliwe że ma podstawy w sposobie w jaki zorganizowana jest krucza społeczność (każdy ptak w stadzie ma określoną rolę). Kruki wykształciły u siebie pewien spryt np. podczas poszukiwania jedzenia.
Często zamiast krążyć nad lasami i polami w celu poszukiwaniu niedojedzonych szczątków upolowanych zwierząt (na zasadzie : a może coś się kiedyś trafi) postanawiają ułatwić sobie życie nakierowując drapieżnika na potencjalną ofiarę. Do tego celu wykorzystują wilki, ale absolutnie nie w negatywnym tego słowa znaczeniu.
Kooperacja i relacje między tak różniącymi się od siebie gatunkami zrobiły ogromne wrażenie na zoologach zajmujących się tym tematem.
Z badań naukowych wynika iż Corvus corax już od najmłodszych lat jest uczony współpracy z canis lupus. Ponadto kruki nie działają z obcymi im wilkami. Ptasia rodzina od pokoleń wie z którą konkretnie wilczą rodziną poszukują pożywienia (przy okazji zachęcam do przeczytania artykułu w którym więcej piszę o rodzinach wilków).
Jednak w jaki sposób istoty czworonożne szukają jedzenia razem ze skrzydlatymi ?
Kruki wznoszą się w powietrze i dokonują zwiadu. Jeżeli te znajdą pasące się stado to swoim krakaniem dają sygnał wilkom gdzie są ofiary. Drapieżniki podążają za w kierunku głosu kruków i ten sposób docierają do celu polowania. Jeśli łowy zakończą się zabiciem ofiary wilki przystępują do posiłku zjadając większość mięsa i wnętrzności. Gdy myśliwi kończą konsumpcję zlatują się kruki i biorą swoją część za swój udział. Nierzadko obce kruki próbują skorzystać na tym co inni zrobili, ale wtedy psowate przepędzają takich cwaniaczków.
To jest jedyny przykład gdzie interakcja wilków z innym gatunkiem ma charakter współpracy.
Niedźwiedzie (Ursus) - trochę wrogowie.
Niedźwiedzie zazwyczaj dominują nad grupami wilków w sporach o padlinę. W sytuacjach kiedy wilki muszą stanąć obronie swoich legowisk to przeważnie wygrywają z niedźwiedziami. Oba gatunki potrafią być wobec siebie brutalne. Najczęściej to niedźwiedzie brunatne walczą z wilkami. Czasami dochodzi do wzajemnego zabijania swoich młodych. Jeśli wilki zabiją dorosłego ursus to zjadają jego zwłoki. Z kolei niedźwiedzie gdy dopadną wilcze szczenięta to zjadają je.
Interakcje wilków z niektórymi podgatunkami niedźwiedzia mogą być rzadsze ze względu na różnice w preferencjach siedliskowych np. z amerykańskimi niedźwiedziami czarnymi. Wielokrotnie odnotowano, że wilki aktywnie poszukują amerykańskich niedźwiedzi czarnych w ich norach i zabijają je, nie zjadając ich. W odróżnieniu od niedźwiedzi brunatnych, amerykańskie niedźwiedzie czarne o wiele częściej przegrywają z wilkami w sporach o zabite zwierzęta.
Bardzo bardzo rzadko dochodzi pokojowego współistnienia nawet pojedynczych osobników z obu gatunków. Naukowcy jak dotąd tylko raz zaobserwowali niedźwiedzicę i waderę które przez parę tygodni razem polowały, a potem spokojnie się rozstały.
Rosomaki (Gulo) - walka o padlinę.
Te zwierzęta są drapieżnikami tak jak ich wrogowie – wilki, z którymi często walczą o świeżą padlinę. Młode rosomaki (w przeciwieństwie do starszych) zazwyczaj przegrywają z innymi drapieżnikami, a najczęściej zabijają je wilki szare.
Jeżeli porównać pod względem atrybutów fizycznych oba te leśne drapieżniki to można dostrzec pewne cechy wspólne. Mowa tu o potężnych szczękach, ostrych pazurach. Jest niewielka różnica pod względem siły między Gulo a canis lupus. Kiedy dochodzi do walki między dorosłymi i doświadczonymi przedstawicielami obu tych gatunków to jest to starcie krwawe, które albo skończy się czyjąś śmiercią albo któraś ze stron będzie musiała „podwinąć ogon” i zrobić taktyczny odwrót. Niezależnie od zakończenia walki zwycięzca i tak zgarnia wszystko.
W Europie i Ameryce Północnej uznaje się, że za większość zabójstw drapieżników z rodziny łasicowatych odpowiadają wilki.
Lisy (Vulpes) - ani przyjaciele ani rywale.
Przyjmuje się, że lisy nie mają naturalnych wrogów dzięki czemu nie mają przeszkód w powiększaniu swojej populacji (na lisa poza ludźmi nic nie poluje, a jeśli jakieś zwierzę zjada lisa to oznacza że trafiło ono jego martwe ciało). Lis, a szczególnie lis rudy od czasu do czasu wchodzi w konflikt z innymi stworzeniami. Najczęstszym powodem starć jest walka o mięso z padliny. To m. in. z wilkami zdarza im się walczyć o tuszę. Takie starcie z silniejszym i większym od lisa drapieżnikiem z gatunku Canis zazwyczaj kończy się śmiercią dla lisa. Na szczęście dla tych stworzeń z wielką kitą większość spotkań z wilkiem ma charakter obojętny. Przebieg spotkania zależy od tego jak sam lis będzie się zachowywał.
Wilki nie atakują Vulpes za każdym razem kiedy je zobaczą. Oba gatunki nie walczą ze sobą o terytoria. Lis nawet nie ucieka przed wilkiem tylko idzie dalej w swoją stronę. Jeden drugiemu „nie wchodzi mu w drogę”. Ponadto dla „chytruska” to nie ten wilk jest głównym zagrożeniem. Amerykańskie lisy natomiast powinny się obawiać innego zwierzęcia z grupy Canis – kojota, który jest też wrogiem wilka.
Rysie (Lynx) - relacje jak kot z psem ?
Można by od razu założyć, że stosunki między wszystkimi kotowatymi i psowatymi muszą być, lekko mówiąc, nie przyjazne, ale czy jest też tak w przypadku wilków i rysi ?
Rzeczywiście canis lupus zabijają te kotowate, ale nie są to częste sytuacje. Ilość rysi zabijanych przez wilki może być dla różnych regionów mniejsza lub większa. Jednakże nawet gdyby zsumować np. roczną liczbę zabitych rysi przez wilki, a nawet i inne drapieżniki to jest to znacznie mniej w porównaniu z innymi przyczynami zgonów tych leśnych kotów. Mowa tu chorobach wirusowych czy pasożytniczych. Nie można rzecz jasna pominąć ofiar działalności ludzkiej czyli potrącenia przez pojazdy i kłusownictwo.
Wilki nie polują na rysie. Jeśli następują ataki to jest to wynik przypadkowego spotkania. Wilki mogą chcieć zjeść rysia jeśli ich baza pokarmowa została ograniczona przez zmiany lokalnego klimatu np. srogą zimę. Od tego czy Lynx przeżyje kontakt z wilkiem zależy od okoliczności ich spotkania. Najważniejszą kwestią są podjęte decyzje przez zarówno jedną jak i drugą istotę. Jeśli wilk jest wygłodniały i długo szukał jedzenia to bardzo prawdopodobne, że rzuci się na leśnego kota. Z kolei ryś ma dwa wyjścia : podjąć walkę lub uciec na najbliższe wysokie i grube drzewo. Istotne jest też w jakiej kondycji są oba osobniki z różnych gatunków – chodzi tu o wiek i stan zdrowia.
Interakcje wilków z rysiami sprowadzają się do walki, ale tylko wtedy gdy psowate uznają tą walkę za konieczność.
Pumy (puma concolor).
W Ameryce Północnej nie niczym nadzwyczajnym że pumy zabijają wilki. Podobnie w drugą stronę. Pumy to jeden z tych gatunków z którym wilki szare rywalizują o padlinę. Jeden wilk w starciu z dużym kotowatym ma nie małe szanse zginąć. Jednak kilka wilków najczęściej zabija pumę. Z kolei psowate niejednokrotnie wpadają w zasadzkę zastawioną przez te dzikie koty.
W obecnym stuleciu dochodzi do wypierania pum przez wilki.
Wilki a inne gatunki z rodzaju canis.
Poniżej przeczytasz o bardzo różniących się od wcześniejszych przykładów interakcji wilków z innymi gatunkami z rodzaju canis. To właśnie z nimi wilki mogą się mieszać.
Kojoty (canis latrans) - rywalizacja i hybrydyzacja.
Choć oba gatunki mają w swej łacińskiej nazwie canis oraz są zbliżone do siebie wyglądem, to jednak w większości sytuacji są swoimi zaprzysiężonymi wrogami.
Gdy kojot natyka się na wilki to najczęściej będzie przed nimi uciekał lub go omijał szerokim łukiem. Jeżeli grupa kojotów natknie się na wilka to zazwyczaj będą go chciały przepędzić. Dochodzi nierzadko do sytuacji kiedy to wilki zabijają kojoty. Wilki absolutnie nie tolerują kojotów na swoim terytorium.
Aczkolwiek bezwzględna rywalizacja obu gatunków jest potrzebna środowisku naturalnemu. Wilk swoimi działaniami ograniczają populację kojotów. Przykład parku narodowego Yellowstone pokazuje jakie konsekwencje ma nadmierna ilość canis latrans.
Wilki rzadko wkraczają na tereny kojotów by je przejąć czy zaatakować same kojoty. Raczej pilnują swoich ziem. Czemu jednak kojoty wkraczają na obszary swoich wrogów ?
Te zwierzęta tropią wilki, a co tym idzie podążają w ich kierunku. Podążają za wilczymi tropami, ale robią to w celu jak najszybszego znalezienie „świeżo zabitych” ofiar wilków. Po znalezieniu upragnionej padliny kojot musi mieć się na baczności ze względu na obecność większego i silniejszego drapieżnika. Jeżeli zabita zwierzyna nie została upolowana przed grupę wilków to kojot ma spore szanse na to że będzie mógł się podżywić.
Wilk, znany ze swojego apetytu, będzie miał problem ze szybkim zjedzeniem całego mięsa i organów wielkiego ssaka. Ponadto napotkany osobnik najczęściej przynależy do konkretnej rodziny i musi także zadbać o jedzenie dla najmłodszych szczeniąt. Musi umiejętnie rozdzielić to co upolował co trochę zajmuje.
Kojot stara się wyczuć moment w którym wilk zaczyna odchodzić od padliny lub jest zbyt zajęty jej rozdzielaniem by móc ją w całości ochronić. To wtedy canis latrans dobiera się do resztek. Wilk jednak straszy delikwenta wydając przy tym ostrzeżenie. Im bardziej kojot ryzykuje i naraża się tym bliżej mu do niebezpiecznej dla niego konfrontacji. Musi wziąć jak najwięcej w jak najkrótszym czasie i opuścić miejsce żerowania zanim ten co upolował zdenerwuje się i zamorduje kolejne zwierzę w tym samym miejscu.
Wrogie relacje wilków i kojotów mogą przybrać jeszcze brutalniejszą formę. Bardzo rzadko, ale jednak, zdarza się że wilki decydują się na zniszczenie legowiska canis latrans . Wilki podchodzą do nory rodzinnej kojotów i wyrzucają z niej szczenięta. Bardzo agresywne wilki posują się do zabijanie młodych w czasie niszczenia legowiska.
Mimo wzajemnej wrogości tych dwóch gatunków w prehistorii doszło do hybrydyzacji z wilkami szarymi (jakiejś waderze spodobał pan kojot, a basiorowi pani kojot 🙂 ) w wyniku której powstały kojotowilki (ang. coywolves), a także wilki czerwone oraz wilki wschodnie .
Współistnienie tych obu psowatych do pokojowych nie należy, ale jest konieczne dla przyrody w Ameryce ponieważ jeśli zabraknie kojotów lub wilków na danym obszarze to cierpi na tym wiele gatunków zwierząt i roślin.
Psy (canis familiaris) vs wilki.
Choć pies to osobny gatunek pochodzący od wilka szarego to w naturze zwykle walczą ze sobą na śmierć, ale pies i wilk mogą też stworzyć związek którego owocem są dzikie hybrydy – natomiast mieszańce które stworzył człowiek to wilczaki z Europy czy „wolfdogs” z Amryki Północnej powstają w wyniku selektywnej hodowli.
Hybrydyzacja bezdomnych psów i wilków nie jest zjawiskiem obojętnym, a wręcz szkodliwym dla gatunku wilka jak i dla środowiska naturalnego. Hybrydy mają słabsze wilcze cechy przez są gorzej przystosowane do życia na łonie natury.
Obecność zdziczałych psów w naturze niesie za sobą zaburzenie równowagi w przyrodzie .Tu na straży natury muszą stanąć większe drapieżniki jakim właśnie są wilki. Celem tego drapieżnika będzie zabicie dzikiego psa (jest to konieczne ponieważ przepędzony pies z jednego rejonu pójdzie w inny i tam czynić szkody).
Bezpańskie psy mogą atakować wilki, ale też zostać zaatakowane. Natomiast sfora dzikich canis familiaris stanowi większe zagrożenie dla wszystkich gatunków zwierząt. Nawet dla grupy silnych i doświadczonych w boju wilków psia sfora będzie niemałym wyzwaniem.
Materiały źródłowe :
1) „Wolves: Behaviour, Ecology and Conservation” (wyd. 2003 r.) – L. D. Mech, L. Boitani.
2) Artykuł : „Gray Wolves, Canis lupus, Killed by Cougars, Puma concolor, and a Grizzly Bear, Ursus arctos, in Montana, Alberta, and Wyoming” (pub. 2008 r.) – M. D. Jiminez, V. J. Asher, C. Bergman, E. E. Bangs, S. P. Woodruff.
3) Artykuł „Common ravens, Corvus corax, preferentially associate with grey wolves, Canis lupus, as a foraging strategy in winter” (pub. w 2002 r.) na łamach magazynu naukowego „Animal Behaviour” – D. Stahler, B. Heinrich, D. Smith.
4) Artykuł : „In Yellowstone, it’s Carnivore Competition” (wyd. 2003 r.) – G. Gugliotta.
Wsparcie dla Portalu.
Chcesz mieć swój udział w tworzeniu największej skarbnicy wiedzy o wilkach w polskim internecie ?
Dowiedz się jak możesz wesprzeć Wilczy portal 🙂
