W tym artykule przeczytasz o szczegółach dotyczących tego jaką budowę ma ciało wilka, a także poszerzysz wiedzę o zmysłach tego zwierzęcia dzięki którym jest ono naczelnym drapieżnikiem na terenach gdzie występuje.
Na początek ważna uwaga – w tym blogowym wpisie omówiona jest budowa ciała wilka szarego (canis lupus). Inne gatunki wilka :
- czerwonego – canis rufus
- wschodniego – canis lycaon
- egipskiego – canis lupaster
mają wiele wspólnych cech, ale występujące różnice nie pozwolą na stworzynie uniwersalnego opisu.
Podstawowe informacje.
Tak jak my ludzie wilki mają 5 zmysłów czyli wzrok, słuch, węch, smak i dotyk. Różnica polega na tym że drapieżniki z rodzaju canis mają niektóre zmysły nieporównywalnie lepsze od naszych. Wilki mają także cechy fizyczne dzięki którym są tak świetnymi myśliwymi. Opis ciała wilka zacznijmy najwyraźniejszych cech.
Przyglądając się canis lupus można zauważyć że :
- to zwierzę posiadające wydłużony i smukły pysk,
- jego klatka piersiowa jest wąska,
- ssak ten posiada długie (jak na swoje ogólne wymiary) nogi,
- jego głowa jest duża jak na psowatego (sama czaszka ma 230-280 mm długości i 130-150 mm szerokości),
- ma szerokie czoło,
- chudy zad.
Po ogólnym opisie przejdźmy do szczegółów.
Jak duży jest wilk ? (mierzenie i ważenie).
Każdy z parametrów jest podany dla dorosłych osobników i w zakresie „od-do” z dwóch powodów :
- różnice między samcem i samicą;
- różnice między podgatunkami (rozmiar i waga współczesnego wilka wzrasta proporcjonalnie do szerokości geograficznej, zgodnie z regułą Bergmanna);
Zęby wilka (Spójrzmy w wilcze kły.).
Zęby – jakże istotne część ciała wilka i obdarowanego nimi każdego gatunku zwierząt. Dla wilków posiadanie uzębienia to podstawa egzystowania – dzięki niemu podczas polowania gryzą ofiary i wrogów oraz rozdrabniają każdy pokarm. Wilk ma siłę, pazury, instynkt myśliwego i często inne wilki do pomocy. Wystarczy jednak że straci zęby. Wtedy zaczyna się jego droga ku pewnej śmierci. Nie może gryźć ani rzuć, przez co staje się coraz bardziej zależny od innych członków wilczej rodziny – młodsi muszą karmić „dziadków” prawie tak jak szczenięta czyli przerzuć za nich pokarm na papkę, a następnie (z pyska do pyska) przekazać pokarm.
Ile zębów ma wilk ?
Dorosły osobnik canis lupus ma 42 zęby (tak samo jak u pozostałych gatunków psowatych z rodzaju canis). W poniższej tabeli zostały zapisane pozostałe informację w temacie wilczego uzębienia.
W temacie zębów warto wspomnieć o ich długości :
- siekacze, przedtrzonowce, trzonowce osiągają do 27 mm,
- każdy z kłów może mieć nawet do 57 mm.
Podane wartości określają maksymalną długość poszczególnych elementów uzębienia jaką zanotowali naukowcy u badanych osobników.
U każdego wilka długości zębów będą różne. Wiek, płeć, podgatunek, a także stan zdrowia – wady genetyczne (jeśli mają wpływ na zęby wilka) lub choroby zębów.
Poniżej krótkie nagranie pokazujące jak (mniej więcej) wyglądają zęby wilka szarego.
Siła ugryzienia wilka.
Siła nacisku szczęk canis lupus wynosi 28 kg/cm kw.
Dla porównania :
- u dorosłego człowieka to 11 kg/cm kw.,
- u psa rasy Mastif (a psy przecież od wilków pochodzą ) jest to aż 36,8 kg/cm kw..
Oczywiście wilk szary nie znajduje się w pierwszej dziesiątce zwierząt z najmocniejszym ugryzieniem, jednak jego szczęki i tak stanowią niebezpieczeństwo dla istot które znalazły się w jego jadłospisie lub tych z którymi walczy.
Zmysł węchu u wilków.
Węch wilka ma kilka funcji i służy do :
- komunikacji i angażowanie się w relacje z innymi wilkami,
- szukania ofiar i polowania,
- pomocy w oznaczaniu i rozpoznawaniu rodzinnego terytorium,
- wywęszenia innych drapieżników lub potencjalnych wrogów.
Możliwości wilczego nosa.
Wilki mają bardzo wrażliwy węch i przemawia za tym kilka faktów :
- dzięki nosowi mogą czuć zapach z odległości do 3 km – przy założeniu że panują dobre warunki atmosferyczne np. brak opadów czy odczuwalnych ruchów powietrza.
- ich nosy są wrażliwe na zapach prawie 100 razy bardziej niż nos ludzki ponieważ psowate mają więcej receptorów węchowych.
- naukowcy udowodnili, że psowate z rodzaju canis są w stanie określić wiek, wielkość, kondycję fizyczną i płeć innych osobników na podstawie samego zapachu.
- wilki mogą też określić jak dawno dany wilk przebiegał oraz w czy osobnik był sam czy towarzyszyły mu inne wilki.
- mają lepiej rozwinięty/wytrenowany węch od psów (nawet tych psów które są szkolone do funkcji tropicieli).
Podsumowując : Wilczy nos wszystko wie lub wszystkiego się dowie 😉
Nogi i poruszanie się.
My ludzie przechodzimy przeciętnie 8 km dziennie. Rzadko przechodzimy dłuższe dystanse samodzielnie. Środki transportu (wszelkiego rodzaju) z których korzystamy dodają homo sapiens sapiens kolejnych kilometrów do statystyki przebytych tras w ciągu roku czy całego życia. Wilki jednak z pojazdów i łodzi korzystają jedynie w bajkach.
Te psowate drapieżniki o własnych nogach codziennie przebywają trasy jakie my decydujemy się przebyć raz na jakiś czas (np. podczas bardzo długich, kilku dniowych pieszych wycieczek). Jednak wystarczy tych ogólnych stwierdzeń – pora na konkrety czyli fakty przemawiające za sprawnością fizyczną canis lupus.
Oto i fakty :
- wilki poruszając się stępem utrzymują prędkość 8 km/h, jednak dzięki swoim silnym kończynom mogą rozwinąć maksymalną prędkość 60 km/h i utrzymać taką wartość przez 5 minut. Jest w stanie także utrzymać szybki pościg w trakcie polowania (40-50 km/h) przez ok. 20 minut.
- dorosły osobnik średnio przemierza 20 km dziennie, ale często pokonują dystans od 40 do 70 km na dobę (nieliczne osobniki potrafiły przebyć nawet 160 km). Ten ssak nie robi tego dla rozrywki lecz w poszukiwaniu jedzenia dla siebie i swojej rodziny.
- canis lupus (podobnie jak wiele innych gatunków ssaków) w pojedynkę poruszają się na trzy sposoby : stępem, kłusem, galopem – nie tylko konie mają takie typy poruszania się 😉 Jako grupa mają osobny sposób który jest pośrednią formą między stępem i kłusem. Mowa tu o truchcie.
- te psowate mogą przeskoczyć dystans długości 5 m w jednym skoku.
- wilk zwykle porusza się w szybkim tempie, umieszczając jedną łapę bezpośrednio przed drugą. Ślady wszystkich łap nie „idą” dokładnie wzdłuż jednej linii ale są blisko niej.
Trop wilka (czyli o wilczych śladach).
Trop wilka jest odciskiem jaki zostawia na powierzchni różnego rodzaju terenu czy terenów pokrytych śniegiem. Wymiary tego tropu wynoszą Od 10 do 13,7 cm długości i od 8 do 9 cm szerokości.
Czy dla wilka jego ślady mają dla niego i innych wilków jakieś znaczenie ?
Otóż tak. Pozostawione ślady są bardzo ważne. Wilki korzystają przez dłuższy czas z tych samych śladów (tworzących szlaki) podczas polowania na swoim terytorium. Stopa wilka ze względu na swoje pole i kształt powierzchni oraz elastyczność pozwala temu drapieżnikowi stąpać po zróżnicowanym terenie. Te drapieżniki swoje tropy zostawiają najczęściej wzdłuż brzegów rzek i jezior. Ich ślady można też zauważyć w wąwozach porośniętych krzewami, ale też wzdłuż terenów ukształtowanych przez działalność człowieka – plantacje, wybudowane drogi czy nienaturalnie powstałe ścieżki.
Uszy wilka i jego słuch.
Wilk ma parę prostych i trochę szpiczastych uszu. Długość wilczego ucha wynosi od 9 cm do 11 cm. Słuch tego drapieżnika ma zakres od 25 do 80 kHz. Dzięki temu może usłyszeć wycie innego wilka z odległości nawet z 5 km. Część biologów twierdzi że jeśli nie ma znaczących przeszkód dla rozchodzenia się dźwięku to wilki z nieuszkodzonym słuchem mogą „wyłapać” dźwięk od 10 do nawet 16 km.
(długość dystansu między źródłem dźwięku a wilkiem). Wilk może zmieniać położenie swoich uszu o 180 stopni w poziomie. Dzięki takiej możliwości może za pomocą uszu wyrażać swoje emocje. Tak samo jak za pomocą ogona.
Wzrok i oczy.
Wilki mają skośnie ustawione oczy, a źrenice zaś są koloru żółto-miodowego.
To jak dobrze widzi wilk zależne jest od pory dnia.
Od wschodu do zachodu słońca wzrok u wilka jest słabszy niż u nas ludzi.
Najlepiej widzi on nocą – nawet czterokrotnie lepiej od człowieka (jeśli ten się porusza to lupus bez względu na porę dnia dostrzeże go ze 100 m).
Nieostry wzrok tych drapieżników (obraz przed oczami jest dość rozmyty) wykrywa głównie to co rusza się przed nimi. Zresztą ich oczy są przystosowane do wyłapywania wszelkiego ruchu.
Wilki widzą swoje otoczenie w odcieniach szarości, żółci i niebieskiego.
Oczy canis lupus znajdują się z przodu głowy i mają prawdopodobnie nieco mniej niż 180 stopni widzenia, a to większy zakres niż u człowieka. Jednak wilki mają małą zdolność akomodacji na krótkie dystanse.
Futro (sierść).
Jakie jest wilcze futro ? Mięciutkie, puszyste, miłe w dotyku 🙂
Ale zupełnie poważnie to futro, czyli pokrywa włosowa u wilka, ma kilka właściwości i funkcji :
- psowaty wydaje się większy niż faktycznie jest.
- sierść jest gęsta i ma niskie przewodnictwo ciepła.
- jest ono dwuwarstwowe.
- ma zewnętrzną warstwę złożoną z długich, ościstych i sztywnych włosów zapewniających odprowadzanie wody i ochronę przed brudem.
- ma podszerstek, który jest nieprzemakalny i zapewnia wilkowi ciepło (izolację termiczną) .
Większość włosów podszerstka wypada wiosną i odrasta jesienią.
Różnice w owłosieniu.
Nie każdy wilk ma taką samą sierść.
Grubość futra będzie zależała od strefy klimatycznej w jakiej żyją poszczególne populacje. Przykładowo wilki z krajów o gorącym i suchym klimacie (krajów pustynnych lub o niskim zalesieniu) będą miały znacznie cieńsze futro, ale gęstsze niż te z z rejonów o umiarkowanym klimacie. Najgrubsze futro zauważymy u wilków syberyjskich, których futro będzie najrzadsze.
Z kolei barwa owłosienia to kwestia podgatunku lub gatunku wilka. Te drapieżniki mogą być całkiem białe lub czarne. Najczęściej jednak są to mieszanki różnych kolorów np. odcieni brązu. Ubarwienie sierści u większości tych psowatych z rodzaju canis na ciele osobników jest inna w zależności od części ciała – na grzbiecie są czarne włosy, a na brzuchu, pysku, wewnętrznej części łap i ich końcach jest zwykle najjaśniejsze, a nawet białe. Końcówka ogona jest czarna.
Ogon.
Przez myśliwych nazywany polano. Ta część ciała wilka ma pełni kilka ról :
– służy do utrzymania równowagi ciała,
– jest elementem wilczej mowy ciała ,
– pomaga w oznaczaniu terytorium.
Krzaczasty ogon (tak jak większość ciała) jest gęsto pokryty sierścią a na jego końcu znajduje się gruczoł zapachowy. Końcówka ogona ma czarne włoski, ale z wiekiem może stać się bardziej szara.
Długość ogona u dorosłego osobnika jest inna u każdego podgatunków wilka szarego – u największych wilków ogon może mieć nawet 0,5 m długości.
Materiały źródłowe :
1) „Wolves” (publ. w 2007 r.) – Autor : L. D. Mech.
2) „World of Wolves” (publ. w 2010 r.) – Autor : M. Musiani.
3) „O wilkach i ludziach” (publ. w 2021 r.) – Autor : B. Lopez
Wesprzyj.
Chcesz mieć swój udział w tworzeniu największej skarbnicy wiedzy o wilkach w polskim internecie ?
Dowiedz się jak możesz wesprzeć Wilczy portal 🙂
