Japoński wilk karłowaty.
Japoński wilk karłowaty (canis lupus hodophilax) znany też jako wilk z Honshū.
Pierwszym zoologiem który opisał ten podgatunek był holenderski arystokrata Coenraad Temminck. Swoje badania i wnioski opublikował w 1839 roku. Temminck, dostarczył światu nauki następujące informacje :
1. wilk z Honshu oprócz wyspy Honshū, zamieszkiwał też Shikoku i Kyushu. Te psowate z rodzaju canis najczęściej można było zobaczyć w rejonach podgórskich.
2. Były najmniejszymi wilkami na świecie. Ich ciała miały następujące rozmiary :
- długość ciała wynosiła maks. 89 cm,
- wysokość wynosiła od 56 do 58 cm,
- waga – z braku dokładnych pomiarów w tym zakresie można przyjąć że jeśli był mniejszy od wilków arabskich (canis lupus arabs) to musiał ważyć mniej niż 20 kg.
3. Ich nogi były krótkie w stosunku do długości ciała, ogon cienki, a sierść gładka z krótkimi włosami.
Notatki sporządzone przez C. Temmenicka na szczęście nie są jedynymi informacjami jakie ludzkość posiada o wilku karłowatym z Japonii.
Jak długo podgatunek był w Japonii ?
Otóż te drapieżniki na południowe wyspy archipelagu japońskiego przybyły przez Półwysep koreański w okresie od 20 000 do 28 000 lat temu (i to przed wilkiem samurajskim). Natomiast ostatnie wilki z tego podgatunku canis lupus zostały wytępione w 1905 roku.
Wyginięcie.
Niestety nadszedł dzień w którym wytępiono te pożyteczne drapieżniki. Przyczynami zagłady były :
- utrata siedlisk w wyniku rosnących potrzeb rosnącej ilości mieszkańców wysp,
- kłusownictwo, które nie było zakazane
- powszechna wśród tych psowatych wścieklizna (choroba mogła przyjść z Chin lub Korei).
To wszystko najprawdopodobniej doprowadziło do zagłady tych wilków w Japonii. Przez wściekliznę te drapieżniki te stały się zabójczo niebezpieczne dla ludzi, którzy z kolei uznali że trzeba zabijać każdego napotkanego osobnika, a ostatecznie pozbyć się „zagrożenia” z terenu państwa.
Spojrzenie genetyków i dyskusja o taksonomii.
Po wielu badaniach nadal między naukowcami nie ma wspólnego stanowiska dotyczącego taksonomii japońskiego wilka karłowatego.
Chociaż obecnie jest klasyfikowany jako podgatunek wilka szarego, to nie wszyscy się z tym zgadzają – część zoologów twierdzi, że jego fizyczne różnice są wystarczające, aby uznać wilka z Honshū za osobny gatunek z rodzaju canis.
Te wilki były ostatnimi, które wywodziły się bezpośrednio z linii genetycznej wilków plejstoceńskich (ten prehistoryczny gatunek wymarł ok. 11 700 lat temu).
W badaniach filogenetycznych nad wilkami stworzono drzewo ewolucji w którym karłowate wilki z Honshū mają osobną gałąź, która oddziela je od podgatunków wilka szarego.
Ciekawostki :
- Łacińska nazwa tego podgatunku powstała w połączeniu słów Hodos – droga i Phylax – strażnik. To nawiązanie do japońskiego folkloru gdzie przedstawiano wilki jako obrońców podróżnych.
- Japoński wilk karłowaty (według najnowszych ustaleń naukowych) może być najbliższym krewnym psów domowych – więcej w tym temacie możesz przeczytać w tym artykule.
- Współczesne rasy psów pochodzące z Japonii (np. Shiba Inu, Kishu Inu) powstały najprawdopodobniej w wyniku hybrydyzacji domowych czworonogów z wilkami z Honshū.
Wilk samurajski.
Wilk samurajski (canis lupus hattai) znany także jako wilk Ezo lub wilk z Hokkaido.
Badacze o wilku Ezo.
W 1931 r. wilk samurajski został zaliczony jako podgatunek wilka szarego przez japońskiego naukowca Kis-hida Kyukishi.
Inny badacz zajmujący się wilkiem z Hokkaido, Edwin Dune, opisał wygląd tego stworzenia w następujący sposób :
Dorosły wilk waży od 70 do 80 funtów [czyli między 28 a 32 kg], ma ogromną głowę i usta uzbrojone w ogromne kły i zęby. Jest ogólnie bardzo szczupły, ale niezwykle muskularny. Latem jest koloru szarego, a zimą szarobiałego, kiedy jego futro jest grube i długie. Jego stopy są niezwykłe ze względu na swoje rozmiary, trzy lub cztery razy większe niż stopy największego psa, które przypominają kształtem, tylko pazury są znacznie dłuższe.
Rosyjski zoolog Władimir Heptner nazywał ten podgatunek „wilkami z Kamczatki” i stwierdził po swoich badaniach że te psowate były tak samo wielkie jak canis lupus lupus. Za pomocą badań morfologicznych potwierdzono to że rozmiarami wilk Ezo był bardzo zbliżony do wilka euroazjatyckiego a także do wilków z Ameryki Północnej. Ten japoński drapieżnik z rodzaju canis miał od 70 do 80 cm wysokości w kłębie.
Występowanie na i poza Hokkaido.
Większość wilków samurajskich żyło na wyspie Hokkaido. Inne wyspy na jakich miały swoje siedliska to Sachalin, Iturup i Kunashir (wyspa na wschód od Hokkaido w archipelagu kurylskim) oraz półwysep Kamczatka.
Zagłada psowatych z Hokkaido.
Egzystencja wilków Ezo zaczęła dobiegać końca w 1878 roku. W czasie tego roku panowała zima o obfitych opadach śniegu, co spowodowało, że wiele jeleni nie mogło znaleźć pokarmu i umarła z głodu. Zmniejszona populacja jeleni miała bardzo negatywny wpływ na populację wilków samurajskich.
Ponadto psowate drapieżniki zostały celowo zatrute strychniną przez rolników. Zostali tego nauczeni przez Edwina Duna – człowieka wyznaczonego przez cesarza Meiji do przeprowadzenia transformacji japońskiego rolnictwa (w której to zakładano także wyeliminowanie „szkodliwych” stworzeń). Mieszkańcy wsi i hodowcy postrzegali wilki jako zagrożenie dla swoich zwierząt gospodarskich.
Oficjalnie ostatni przedstawiciele canis lupus z Hokkaido wyginęli w 1889 roku. Niewielka grupa badaczy uważa, że te drapieżniki (lub wilki szare z Honsiu) przetrwały do 1945 r. na wyspie Sakhalin jednak ciężko to udowodnić.
Wilk w japońskiej kulturze.
Shinto (tradycyjna religia japońska) łączy wilki z górami ponieważ strzegą ich. Dawno temu Japończycy wierzyli też że owi strażnicy pomagają ludziom. Według legend przez wilcze rzęsy można było dostrzec prawdę gdyż wilk potrafił dostrzegać to czego człowiek nie mógł.
Wilki jako strażnicy gór i pożytek dla rolników.
Wilczy strażnicy mieli wspierać rolników, poprzez przerzedzanie populacji dzików i jeleni, które powodowały szkody na polach. Jako dowód wdzięczności chłopi składali ofiary pożytecznym drapieżnikom niedaleko ich nor w postaci dania sekihan, prosząc przy tym o dalszą ochronę plonów.
Moc wilczych wisiorków.
Przez wiele wieków w Japonii wierzono, że talizmany i amulety ozdobione wizerunkami wilków chronią przed ogniem, chorobami i innymi nieszczęściami oraz przynoszą płodność parom mającym nadzieję na potomstwo.
Ostatni wilk.
Przyjmuje się że ostatni zabity wilk w Kraju kwitnącej wiśni zginął w 1905 roku. To jego odejście Japończycy upamiętniają w trakcie Festiwalu Lampionów (Bon-matsuri), który odbywa się najczęściej od 13. do 16 sierpnia chociaż nie jest to stała data dla wszystkich regionów Japonii. Festiwal to święto zmarłych i podczas jego trwania oddaje się cześć duchom przodków, a także ostatniemu wilkowi.
Materiały źródłowe :
1) „Phylogenetic analysis of extinct wolves in japan” (publ. w 2011) – Autor : N. Ishiguro.
2) „The lost wolves of Japan” (publ. w 2008) – Autor : B. L. Walker.
3) Artykuł „Bioone COMPLETE” pt. „Mitochondrial DNA Analysis of the Japanese Wolf (Canis Lupus Hodophilax Temminck, 1839) and Comparison with Representative Wolf and Domestic Dog Haplotypes” (publ. w 2009) – Autorzy : N. Ishiguro, Y. Inoshima, N. Shigehara.
4) „Molecular Phylogenetics and Evolution : Reconstructing the colonization history of lost wolf lineages by the analysis of the mitochondrial genome” (publ. w 2014) – Autorzy : S. Matsumura, Y. Inoshima , N. Ishiguro.
5) „Mammal species of the world : a taxonomic and geographic reference” (z 2005 r.) – Autor : D.E. Wilson.
6) „Environmental History: Meiji Modernization, Scientific: Agriculture, and the Destruction of Japan’s Hokkaidō Wolf ” (publ. w 2004) – Autor : B. Walker.
7) „On the extintion of the Japanese Wolf” (publ. w 1907 r.) – Autor : J. Knight.
Dołóż cegiełkę do projektu.
Chcesz mieć swój udział w tworzeniu największej skarbnicy wiedzy o wilkach w polskim internecie ?
Dowiedz się jak możesz wesprzeć Wilczy portal 🙂
